MaMA 

MAMA kun je vinden in de Witte de Withstraat, een winkelstraat in het centrum van Rotterdam. Verwacht niet dat je een museum binnenstapt. MAMA is een kleine ruimte waar jonge kunstenaars exposeren. Het zou me niets verbazen als het pand waarin geëxposeerd wordt, ooit een winkel is geweest.

De kunstenaars die exposeren in MAMA presenteren daar een authentiek oeuvre, dat wil zeggen dat ze een heel eigen stijl van werken hebben. Ze houden zich niet aan de normen die in Nederland gelden voor kunst, ze gaan daar aan voorbij. Dat betekent niet dat het maar wat rommelwerk is, wat er te zien is. In tegendeel.

Onverstoorbaar hebben de kunstenaars gewerkt aan hun kunstwerken. En dat in deze tijd, een tijd van haastige en oppervlakkige beeldcultuur. Door geduld en onderzoek hebben ze zich kunnen specialiseren in de kneepjes van hun vak. De liefde voor het vakmanschap is dan ook een belangrijk element in de boodschap die zij willen doorgeven.

De kunstenaars die meedoen aan deze tentoonstelling zijn allemaal afgestudeerd aan een kunstacademie of studeren daar nog. Twee van hen zijn nog maar tweedejaars, die naast hun opdrachten voor de academie ook veel eigen werk maken.

Als je bij MAMA binnenstapt vallen als eerste op de grote schilderijen, op de in mooie bijpassende kleuren geschilderde muren. Maar al snel zal je opvallen dat er ook verschillende video’s te zien zijn. Over een van deze video’s, die van Jan van Nuenen, wil ik in dit artikel wat uitgebreider in gaan. Voordat ik daar aan begin, eerst kort iets over het andere werk dat er te zien is.

Blikvanger op deze expositie zijn wel de portretten van Hidde van Schie. De stilistische portretten hebben sterk een eigen sfeer, ze zijn heel bedacht, de kleuren passen goed bij elkaar. Ze hebben een eigen vorm, lijnen zijn heel belangrijk. Details zijn ook belangrijk. Kijk maar eens goed naar de ogen. Sommige ogen lijken wel glacékoekjes. Hoe komt iemand er op, zou je kunnen vragen. Tja, Van Schie had ooit een bijbaantje bij de bakker…

Een heel andere manier van werken heeft Gert-Jan van den Akerboom. Hij schildert meer op gevoel. Heeft Van Schie maar één idee verwerkt in zijn schilderijen, in de schilderijen van Van den Akerboom wemelt het van ideeën. Laag over laag over laag. Je blijft er naar kijken en je ontdekt steeds meer leuke en onverwachte dingen. Zie ik daar een zelfportret? Ja, dat klopt! Ook dat is verwerkt in een van de schilderijen. Felle kleuren, mensachtige figuren, ogen, bloemen, vissen, vogels en steeds meer dingen ontdek je in zijn schilderijen.

Behalve werk dat aan de muur hangt, heeft Rosenau ook een video gemaakt, ‘Scrappy Style II’. Als je naar zijn andere werk hebt gekeken, kun je goed zien dat deze video door dezelfde persoon is gemaakt.

Andere kunstenaars die een video presenteren zijn Jasmina Fekovic en Vincent van Duin. Fekovic maakte de video ‘Hottentottententententoonstelling’, een video over Anton Heyboer in zijn woonomgeving. Van Duin maakte de video ‘Milano! Milano! Milano!’. Hierbij zette hij zijn camera op een statief en liet de mensen die voorbij liepen zijn video maken.

Jan van Nuenen maakte een video van 12 minuten, met de titel ‘Optimzer Customizer’. De titel alleen al zet je aan het denken. Gaat er al een lichtje branden? CKV2? Massacultuur? Juist ja! De massacultuur, één van de subdomeinen van het vak CKV2. Daar gaat deze video over, of juist niet. ’t Is maar net hoe je het bekijkt. Van Nuenen maakte deze video als tegenreactie op de massacultuur.

Een vrouwelijke machine, volgepropt met de modernste nano-technologie, voert haar eindeloos herhalende taak uit. Na een klein defect volgt er een kettingreactie met onvoorspelbare gevolgen.

Klinkt als een spannende speelfilm, maar dat is het niet. Net zo als andere videokunstenaars gebruikt Van Nuenen video als beeldmiddel. En net zo als je in de schilderijen van Van den Akerboom steeds meer ontdekt, ontdek je ook in deze video steeds meer.

Voor een rode stenen muur verschijnen twee mensen, een man en een vrouw. Het zijn collages. Het haar, het gezicht, de neus, de mond zijn allemaal van andere personen. Ze bewegen los over elkaar heen. Het zijn animaties van collages. De man en de vrouw zitten op een bank achter de tafel. Op tafel staan twee borden met daarop bomen en koeien. Aan de bomen hangen verschillende soorten fruit. Naast de bank staat een vaas met bloemen, aan de muur hangt een schilderij van een lieflijk berglandschap. Door de hele video worden deze elementen verschillende keren herhaald. De man en de vrouw achter de tafel, blijken zich ergens in een wolkenkrabber te bevinden. Twee mensen stellen niets meer voor als je ziet waar ze zich bevinden. Achter ieder raam zal zich een soortelijk tafereel afspelen.

De rok van de vrouw opent zich. En wat daar allemaal gebeurt is werkelijk te veel om op te noemen. Dat moet je echt zelf gaan bekijken. Je kunt er lekker voor gaan zitten. Op een groot scherm in een donkere, rode kamer wordt de video gepresenteerd. Zelfs als zou je deze video al vijf keer bekeken hebben, dan blijf je nieuwe dingen ontdekken. Heel duidelijk wordt er de spot gedreven met het consumeren, de massacultuur. Koeien, fruitbomen en bloemen worden in een noodvaart gedupliceerd. De vermorzelde kop van een vogel wordt vervangen door die van een olifant. Tegenwoordig kunnen we toch alles? Beetje klonen, beetje genetische manipulatie en dan komen we er wel.

Totdat er een vliegtuig een bom laat vallen. De wolkenkrabbers, het hele technische gebeuren wordt weggevaagd. Daarvoor in de plaats verschijnt het liefelijke berglandschap wat we al kenden van het schilderij bij de man en de vrouw aan de muur. Heel mooi loopt dit beeld af naar de aftiteling.

‘Optimzer Customizer’ is het afstudeerwerk van Van Nuenen. Hij studeerde vijf jaar audiovisuele vorming aan de kunstacademie in Breda. Na wat experimenten met fictie en stopmotion-animatie begon digitale beeldmanipulatie steeds belangrijker te worden in zijn werk. De laatste jaren is hij vooral bezig geweest met het samenvoegen van bestaande videosamples, gepikt van slechte TV om zo op een collageachtige manier nieuwe beelden te maken. Door deze techniek te voorzien van een filmische structuur en duidelijke inhoudelijke vermeldingen, probeert hij een evenwicht te vinden tussen autonome videokunst en traditionele filmtaal om met een afwijkende vorm toch een min of meer helder verhaal verteld te krijgen.

Net zoals bijvoorbeeld Barbara Kruger (I shop therefore I am) geeft Van Nuenen met zijn werk een heel duidelijke tegenreactie op de massacultuur. De manier waarop hij dit doet is heel aansprekend, kortom: zeker de moeite waard om eens te gaan kijken! Enne…  kijk ook eens op de website, die is ook zeker de moeite van een bezoekje waard.