Vanuit onze Indische roots stelden wij onszelf de vraag: Indonesië kent een rijke textielgeschiedenis, waarom dragen Indo’s/Nederlands Indische mensen dan zeer weinig tot geen batik, de traditionele stof die in Indonesië gretig aftrek vindt?

Kopi susu Maria Lamslag  bracht ons tijdens haar tentoonstelling Apa kabar? (What’s new?) – die op een positieve manier de uitwisseling tussen mainstream culturen en lokale settingen onderzocht – in contact met het modelabel Guave. Onlangs lanceerde Guave-oprichters Myrthe Groot en Romée Mulder hun nieuwe slow fashion collectie. Reden voor MAMA-redacteur en fashion lover Belle Venema de ontwerpers in hun studio te ontmoeten en onderdeel te worden van een stukje culturele bewustwording. Het resultaat van deze ontmoeting is een tweeluik, bestaande uit een persoonlijk essay (hieronder) en een verdiepend interview.

door: Myrthe Groot en Romée Mulder

Wij zijn beiden kinderen van Indische vaders en Nederlandse moeders, en sinds een aantal jaar stellen wij steeds meer vragen over hoe wij ons identificeren. Zijn we Nederlands, Indisch, Indo, deels Indonesisch, maar niet half Indonesisch, geen halfbloed, misschien dubbelbloed, misschien driedubbelbloed, gemengd, persoon met een migratieachtergrond? In ons geval geldt dat wij doorgaans worden geaccepteerd als ‘Nederlanders’, op een aantal sporadische vragen over ons uiterlijk na. Maar identiteit gaat niet alleen over uiterlijk, het gaat ook over wat je voelt en hoe je je voelt. Helaas gaat het ook (te) vaak over hoe anderen naar jou kijken en wat men wilt zien: het beeld is van te voren al bepaald.

Over mensen met Indische roots wordt niet veel geschreven in kranten en tijdschriften. Dit komt waarschijnlijk mede door de pijnlijke maar zogenoemde ‘geruisloze integratie’ van onze Indische opa’s en oma’s, ooms en tantes. Toch identificeren wij ons beiden als bicultureel: er is naast de Nederlandse cultuur een andere cultuur in ons aanwezig die ons heeft verrijkt en maakt tot wie wij zijn, en op beide culturen zijn wij trots. Helaas is er een tendens in onze samenleving te zien en te voelen die culturen anders dan ‘de’ Nederlandse cultuur als een bedreiging ziet. Negatieve uitspraken als “homeopathische verdunning”, “minder, minder, minder” en soortgelijke termen en leuzen zijn voer voor de politiek en media.

guave_4_defMyrte Groot en Romée Mulder. Foto: Lucid Belle

Deze polariserende ontwikkelingen dwingen ons allemaal vraagtekens te zetten bij wie wij zijn, als burger van Nederland en als mens. We moeten ons afvragen of de eeuwenlange migratiegeschiedenis van Nederland onze samenleving niet allang in grote mate intercultureel heeft gemaakt. Is inmiddels het debat rondom “homeopathische verdunning”, ‘de’ Nederlandse identiteit en de vaak genoemde kwaadaardige gevolgen van het migratieprobleem niet passé? We zien binnen onze eigen directe kring dat mensen met een verschillende culturele achtergrond vriendschappen opbouwen, trouwen, kinderen krijgen.

Het mooie aan deze culturele uitwisseling: van elkaar leer je nieuwe dingen. Je leert verdraagzaam te zijn en kritisch naar jezelf te kijken. Vanuit de positieve gedachte dat het samenbrengen van verschillende culturen een verrijking is, dat verschillende identiteiten naast elkaar mogen bestaan, en je niet hoeft te kiezen (het is niet of-of, maar en-en) zijn wij Guave gestart. Een kledinglabel voor mensen die hun identiteit willen dragen én uit uitdragen.

Als mode- en kleding liefhebbers zijn wij geïnteresseerd in de uiterlijke expressie van identiteit, en hoe die uiterlijk expressie in relatie staat tot het innerlijk. Wij zien jongeren van onze generatie uit de Afrikaanse diaspora en Surinaamse en Antilliaanse gemeenschap dashiki’s dragen, een omarming van textiel die zij als eigen ervaren. Vanuit onze Indische roots stelden wij onszelf de vraag: Indonesië kent een rijke textielgeschiedenis, waarom dragen Indo’s/Nederlands Indische mensen dan zeer weinig tot geen batik, de traditionele stof die in Indonesië gretig aftrek vindt? Het was niet zozeer het directe antwoord op de vraag die voor ons van belang was. Wij wilden vooral onderzoeken hoe we deze deze nog lege ruimte konden opvullen, voor onszelf en eventueel voor anderen. Want met kleding kan je communiceren wat niet uitgesproken hoeft te worden, of juist aanleiding geeft tot gesprek. Voor ons was deze vraag het startpunt voor een manier om onze ideeën en identiteit uit te dragen en vorm te geven.

Het gebruik van Indonesische textiel – wij kozen voor batik –  in onze kleding is een belangrijk concept geworden binnen het persoonlijke verhaal achter ons modelabel. Indonesisch batik werd in de 19e eeuw, tijdens de koloniale periode, door de Nederlanders in Helmond slecht geïmiteerd (gedrukt op katoen) met het geniale plan om deze vervolgens weer te verkopen aan de bevolking op Java. De Javanen wilden echter niks te maken hebben met de slechte kwaliteit Batik die de Nederlanders hen probeerde te slijten. Op Java waren ze degelijke Batik gewend, stevige stof waarbij de patronen met de hand op de stof worden getekend en vervolgens geverfd. De Nederlanders laadde hun imitatie-batik weer in en probeerden de stoffen kwijt te raken tijdens een van hun stops in West-Afrika; met succes. Het gevolg daarvan was het ontstaan van de zogenoemde wax print: stof bedrukt met patronen die naar smaak van de mensen uit Afrika werden ontworpen.

Op deze wijze vond er dus een culturele uitwisseling plaats. Nederlanders ontwikkelde hun eigen technieken en wat in eerste instantie imitatie-batik was ontpopte zich langzaamaan tot een eigen specialiteit. Inmiddels kennen we deze stof als Wax Hollandais of Vlisco.

guave-suit_collectie-identities-2-0_foto-renee_hilhorst_mama_rotterdamGuave Suit (collectie Identities 2.0) Foto: Renée Hilhorst

Batik als concept, dat reist, wordt aangepast, verandert en op een andere plek in de wereld terecht komt: dat is parallel aan onze familiegeschiedenis en verklaart wellicht ook onze liefde voor batik.

De batik in Guave’s items is niet enkel voorbehouden aan Indonesië en Indo’s. Net als onszelf zijn onze kledingstukken bicultureel. Ze zijn Indisch, ja, maar, ook Nederlands. En ze raken ook aan andere werelddelen. Batik is voor iedereen. Onze ontwerpen in combinatie met duurzame stoffen, zijn zowel tijdloos als vooruitstrevend en laten zien dat verschillende werelden bij elkaar kunnen komen, dat verschillende stukjes van culturen een nieuw geheel kunnen vormen. Onze items kunnen door iedereen worden gedragen, iedereen die zijn of haar identiteit wilt uitdragen. Niet als iets negatiefs, maar als iets positiefs, iets waar je trots op kan zijn, want het draagt bij aan de rijkdom van onze maatschappij en gezamenlijke toekomst.

Dit verhaal is geschreven door Myrthe Groot en Romée Mulder (oprichters Guave) in het kader van Apa kabar? (What’s new?).

Related

Website by HOAX Amsterdam